کمردرد یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها، به ویژه در میان بزرگسالان است. کمردرد معمولاً به احساس درد در ماهیچه‌ها، مفصل‌های بین‌مهره‌ای، عصب‌های ستون فقرات یا گاهی درد ناشی از سایش استخوان روی استخوان اشاره دارد. نوع درد در شناسایی علت اصلی کمردرد به پزشکان کمک می‌کند.
کمردرد می‌تواند حاد یا مزمن باشد. درد حاد غالباً موقتی است و خود به خود بدون نیاز به درمان یا به کمک مصرف مسکن‌های ملایم برطرف می‌شود. کمردرد حاد معمولاً چند روز تا چند هفته بیشتر طول نمی‌کشد. کمردرد مزمن مدت بیشتری استمرار دارد و ممکن است چند ماه ادامه داشته باشد. کمردرد مزمن غالباً پیشرونده است و به مرور زمان شدیدتر می‌شود.
در تصویر ماهیچه‌های کمر را می‌بینید که مشکلات آن‌ها می‌تواند باعث بروز درد شود.
خوشبختانه راهکارهای ساده‌ای برای پیشگیری از اکثر حمله‌های کمردرد یا تسکین این درد آزاردهنده وجود دارد. اگر اقدامات پیشگیرانه نتیجه‌بخش نباشد، درمان‌های خانگی ساده و مکانیک صحیح بدن غالباً کمردرد را ظرف چند هفته تسکین می‌دهد و این بخش مهم از بدن را کارآمد نگه می‌دارد. درمان کمردرد به ندرت به جراحی نیاز پیدا می‌کند.
منشأ کمردرد می‌تواند مهره‌های کمری، دیسک‌های بین‌مهره‌ای، رباط‌های دور ستون فقرات و دیسک‌ها، نخاع و عصب‌ها، ماهیچه‌های کمر، اندام‌های داخل لگن و شکم و پوست ناحیه دور کمر باشد.
کمردرد یا لومباگو اختلال محسوب نمی‌شود، بلکه یکی از علائم عارضه‌های گوناگون به شمار می‌آید.
برای مشاوره جهت بررسی علل و عوامل و شیوه‌های مختلف درمانی درد با شماره 02188452974 تماس بگیرید.
دلایل کمردرد
مشکلات ستون فقرات مانند پوکی استخوان می‌تواند باعث کمردرد شود.
کمر انسان ساختار پیچیده‌ای متشکل از ماهیچه، رباط، تاندون، دیسک و استخوان است که با هم برای نگه داشتن بدن و امکان‌پذیر ساختن حرکت همکاری می‌کنند.
مهره‌های ستون فقرات با لایه‌های غضروف مانندی به نام دیسک پوشیده و محافظت می‌شود.
مشکلات هر یک از این بخش‌ها می‌تواند به کمردرد دامن بزند؛ البته علت بعضی موارد کمردرد نامشخص است.
آسیب‌دیدگی می‌تواند نتیجه استرین (کشیدگی ماهیچه‌ها و تاندون‌ها)، مشکلات ساختاری، عارضه‌های مختلف، حالت اندامی نامناسب و مشکلات دیگر باشد.
استرین
کمردرد عموماً ناشی از استرین، تنش یا آسیب‌دیدگی است. دلایل شایع کمردرد به شرح زیر است:
- کشیدگی رباط یا ماهیچه
- اسپاسم یا گرفتگی ماهیچه
- تنش ماهیچه‌ای
- آسیب دیدن دیسک‌ها
- صدمه دیدن، شکستگی یا زمین خوردن
فعالیت‌های زیر می‌تواند باعث گرفتگی یا کشیدگی ماهیچه و تاندون شود:
- بلند کردن اشیاء به روش اشتباه
- بلند کردن بار بسیار سنگین
- حرکت ناگهانی و نامناسب
مشکلات ساختاری
مشکلات ساختاری زیر نیز می‌تواند عامل کمردرد باشد:
- پارگی دیسک: تمام مهره‌های ستون فقرات توسط دیسک محافظت می‌شود. اگر دیسک پاره شود، فشار بیشتری به عصب وارد می‌شود و در نتیجه کمردرد شروع می‌شود.
- برآمده شدن دیسک: برآمدگی دیسک نیز تقریباً مانند پارگی دیسک فشار بیشتری را به عصب وارد می‌کند و به کمردرد دامن می‌زند.
- سیاتیک: درد سیاتیک دردی تیز و تیرکشنده است که از باسن رو به پایین در پشت پا منتشر می‌شود. فتق یا برجستگی دیسکی که به عصب فشار می‌آورد، علت درد سیاتیک است.
- آرتریت: آرتروز مشکلاتی را در مفصل‌های ران، کمر و دیگر نقاط بدن ایجاد می‌کند. فضای دور نخاع برخی بیماران نیز به دلیل ابتلا به آرتریت تنگ می‌شود؛ به این عارضه تنگی کانال نخاعی می‌گویند.
- انحنای غیرعادی ستون فقرات: انحنای غیرعادی ستون فقرات نیز می‌تواند علت کمردرد باشد؛ اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات به طرفین یکی از این ناهنجاری‌ها است.
- پوکی استخوان: استخوان‌ها، از جمله مهره‌های ستون فقرات، در اثر پوکی استخوان شکننده و متخلخل می‌شود؛ در نتیجه احتمال بروز شکستگی‌های فشاری بالا می‌رود.
- مشکلات کلیوی: سنگ کلیه یا عفونت کلیه می‌تواند علت کمردرد باشد.
حالت اندامی و شیوه حرکت
اگر هنگام کار با رایانه قوز می‌کنید، بدانید که به مرور ممکن است دچار مشکلات کمر و شانه شوید.
کمردرد می‌تواند پیامد فعالیت‌های روزمره یا حالت اندامی نامناسب باشد. برای مثال حرکت‌ها و فعالیت‌های زیر به کمردرد دامن می‌زند:
- چرخیدن
- سرفه یا عطسه
- تنش ماهیچه‌ای
- کشش بیش از حد
- خم شدن نامناسب یا طولانی مدت
- کشیدن، هل دادن، بلند کردن یا حمل کردن یک وسیله
- ایستادن یا نشستن طولانی مدت
- بیش از حد رو به جلو کشیدن گردن، مانند زمانی که رانندگی می‌کنید یا با رایانه کار می‌کنید.
- رانندگی طولانی مدت و بدون استراحت، حتی اگر هنگام رانندگی قوز نکنید، می‌تواند باعث کمردرد شود.
- خوابیدن روی تشکی که از بدن حمایت نمی‌کند و ستون فقرات را صاف نگه نمی‌دارد.
دلایل دیگر کمردرد
بیماری‌های زیر نیز می‌تواند علت کمردرد باشد:
- سندرم کودا اکوینا یا سندرم دم اسبی: کودا اکوینا مجموعه‌ای از ریشه‌های عصب‌های نخاعی است که از انتهای تحتانی نخاع خارج می‌شوند. از علائم این سندرم می‌توان به دردی سنگین و عمقی در پایین کمر و بالای باسن و بی‌حسی باسن، ناحیه تناسلی و ران اشاره کرد. این عارضه گاهی اوقات با اختلال در عملکرد روده و مثانه همراه است.
- سرطان ستون فقرات: تومور ستون فقرات به عصب فشار می‌آورد و در نتیجه کمردرد شروع می‌شود.
- عفونت ستون فقرات: بیمار در نتیجه عفونت ستون فقرات تب می‌کند و ناحیه عفونی داغ و حساس به لمس می‌شود.
- عفونت‌های دیگر: بیماری التهابی لگن و عفونت کلیه یا مثانه باعث کمردرد می‌شود.
- اختلال‌های خواب: افراد مبتلا به اختلال‌های خواب بیشتر از دیگران مستعد دچار شدن به کمردرد هستند.
- شینگل یا زونا: زونا عفونتی است که می‌تواند به عصب‌ها آسیب بزند و باعث کمردرد شود. این که آیا زونا موجب کمردرد می‌شود یا خیر، به محل آسیب دیدن عصب‌ها بستگی دارد.
- بارداری: کمردرد ناشی از بارداری، به ویژه در اوایل بارداری بسیار شایع است. رباط‌های بدن مادر در دوران بارداری به طور طبیعی نرم‌تر و کشیده‌تر می‌شود تا بدن برای زایمان آماده شود. این وضعیت فشار بیشتری را به مفصل‌های کمر و لگن وارد می‌کند و در نتیجه کمردرد شروع می‌شود.
عامل‌های خطر کمردرد
همه از پیر و جوان تا کودک و نوجوان ممکن است دچار کمردرد شوند. عامل‌های خطر زیر امکان ابتلا به کمردرد را افزایش می‌دهد:
- سن: کمردرد در میان سالمندان شایع‌تر است و احتمال شروع شدن کمردرد از حوالی سی یا چهل سالگی بیشتر می‌شود.
- ورزش نکردن و کم‌تحرکی: ضعیف بودن و کار نکردن ماهیچه‌های کمر و شکم به کمردرد دامن می‌زند.
- اضافه وزن: اضافه وزن فشار بیشتری را به کمر وارد می‌کند.
- بیماری: بعضی گونه‌های آرتریت و سرطان باعث کمردرد می‌شود.
- بلند کردن اشیاء به روش اشتباه: اگر هنگام بلند کردن بار به جای پاها از کمر استفاده کنید، خود را در معرض خطر ابتلا به کمردرد قرار می‌دهید.
- ناراحتی‌های روانی: افراد مستعد افسردگی و اضطراب بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به کمردرد هستند.
- سیگار کشیدن: نرخ ابتلا به کمردرد در سیگاری‌ها بیشتر است، چون دود سیگار باعث می‌شود بیشتر سرفه کنید و در نتیجه احتمال فتق دیسک بالاتر می‌رود. همچنین سیگار کشیدن جریان خون را در ستون فقرات کاهش می‌دهد و خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.
علائم
اکثر دلایل کمردرد خطرناک و کشنده نیست. بعضی اختلال‌های ستون فقرات به عصب‌های نخاع فشار می‌آورد. در صورت مواجهه با علائم جدی تحت فشار قرار گرفتن عصب، مانند بی‌حسی دست و پا یا شانه، عدم تعادل کامل و بی‌اختیاری مدفوع یا ادرار، به ویژه بی‌اختیاری همراه با ضعف پاها فوراً به اورژانس مراجعه کنید. همچنین ضعف ناگهانی، حس غیرعادی یا بی‌حسی یک سمت بدن، فلج شدن و تغییر سطح هوشیاری از جمله علائم نگران کننده‌ای است که به درمان فوری نیاز دارد.
ضمناً اگر به دلیل ابتلا به مشکل ستون فقرات تحت درمان بودید، اما علائم خفیف‌تان عود کرد یا مداوم شد، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
کمردرد بسته به عارضه، اختلال یا بیماری زمینه‌ای عامل آن می‌تواند با علائم دیگری نیز همراه باشد. علائم درگیر کننده کمر می‌تواند بر دیگر سیستم‌های بدن نیز اثر بگذارد.
علائم اسکلتی ـ ماهیچه‌ای همراه با کمردرد
کمردرد گاهی با علائم دیگری همراه است که سیستم اسکلتی ـ ماهیچه‌ای را درگیر می‌کند:
- درد باسن یا لگن
- انحنای ستون فقرات
- افتادگی پا: احساس کشیده شدن پا روی زمین که ضعف پا علت آن است.
- درد پاشنه
- اسپاسم ماهیچه‌ها
- ضعف ماهیچه‌ها
- درد و خشکی گردن
- شانه درد
- خشکی و سفتی ستون فقرات
- ورم کردن مفصل‌های شانه، زانو یا مچ پا
علائم عصبی همراه با کمردرد
کمردرد گاهی اوقات با علائم درگیر کننده سیستم عصبی همراه است:
- مشکلات تعادلی
- سردرد، به ویژه درد پشت سر
- مشکلات عصبی مولد درد، بی‌حسی یا گزگز بازو، باسن، شانه یا پا
- خواب‌رفتگی یا پارستزی: احساس گزگز، سوزش، تیر کشیدن یا خزیدن چیزی روی پوست
دیگر علائم همراه با کمردرد
کمردرد گاهی با علائم مربوط به دیگر سیستم‌های بدن همراه است:
- التهاب چشم یا یوئیت
- بی‌اشتهایی
- تب خفیف
علائم نشان دهنده ابتلا به عارضه جدی
کمردرد گاهی اوقات با علائم دیگری همراه است که می‌تواند بیانگر ابتلا به عارضه‌ای جدی باشد که به ارزیابی و درمان فوری نیاز دارد. اگر خود یا یکی از اطرافیان‌تان علاوه بر کمردرد دچار علائم جدی زیر نیز شدید، به سرعت به اورژانس مراجعه کنید:
- حس غیرعادی، بی‌حسی یا ضعف یک سمت بدن
- اختلال در تعادل و هماهنگی
- از دست دادن کنترل روده یا مثانه
- بی‌حسی دست(ها) یا پا(ها)
- ضعف مداوم ماهیچه بازوها یا پاها
- گردن درد
- ضعف: قدرت نداشتن
تشخیص کمردرد
پزشکان معمولاً می‌توانند کمردرد را پس از بررسی علائم و معاینه بالینی تشخیص بدهند. تصویربرداری و آزمایش‌های دیگر در شرایط زیر ضرورت می‌یابد:
- کمردرد ناشی از آسیب‌دیدگی
- چنانچه بیماری زمینه‌ای که نیاز به درمان دارد، علت کمردرد باشد.
- درد مزمن و طولانی مدت
رادیوگرافی، MRI یا سی تی اسکن اطلاعاتی را درباره وضعیت بافت‌های نرم کمر در اختیار پزشک می‌گذارد.
هم‌ترازی استخوان‌ها در عکس رادیوگرافی قابل مشاهده است و نشانه‌های آرتریت یا شکستگی استخوان‌ها در عکس دیده می‌شود، اما رادیوگرافی آسیب دیدن ماهیچه، نخاع، عصب یا دیسک را نشان نمی‌دهد.
MRI یا سی تی اسکن فتق دیسک یا مشکلات بافت‌ها، تاندون‌ها، عصب‌ها، رباط‌ها، رگ‌های خونی، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را نشان می‌دهد.
تومورهای استخوانی یا شکستگی‌های فشاری ناشی از پوکی استخوان در اسکن استخوان قابل مشاهده است. ماده رادیواکتیو یا ردیاب در ورید بیمار تزریق می‌شود، این ماده در استخوان‌ها جمع می‌شود تا پزشک با استفاده از دوربینی مخصوص بتواند مشکلات استخوانی را شناسایی کند.
الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله (EMG) تکانه‌های الکتریکی‌ای را اندازه‌گیری می‌کند که عصب‌ها در واکنش به ماهیچه‌ها تولید می‌کنند. نوار عصب و عضله تحت فشار بودن عصب‌ها را تأیید می‌کند ـ این عارضه می‌تواند پیامد فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی باشد.
همچنین اگر پزشک به عفونت مشکوک شود، دستور آزمایش خون می‌دهد.
روشهای دیگر تشخیص کمردرد
متخصص کایروپراکتیک یا درمان دستی علت کمردرد را از طریق لمس و معاینه چشمی تشخیص می‌دهد. کایروپراکتیک رویکردی مستقیم است که بر هم‌تراز کردن مفصل‌های ستون فقرات متمرکز است. متخصص کایروپراکتیک عکس‌ها و نتیجه‌های آزمایش‌های خون و ادرار را نیز بررسی می‌کند.
استئوپات نیز می‌تواند دلیل کمردرد را از طریق لمس و معاینه چشمی تشخیص بدهد. استئوپاتی به کشش آهسته و منظم ـ موسوم به موبیلیزاسیون ـ، فشار یا تکنیک‌های غیرمستقیم و دستکاری مفصل‌ها و ماهیچه‌ها اشاره دارد.
متخصص فیزیوتراپی نیز به تشخیص مشکلات مفصل‌ها و بافت‌های نرم بدن می‌پردازد.
پرسش‌های مهم برای تشخیص دادن علت کمردرد
پزشکان معمولاً پرسش‌های زیر را برای تشخیص دادن علت کمردرد می‌پرسند:
- چه مدت است که کمردرد دارید؟ از زمانی که کمردرد شروع شده است، متوجه تغییر یا پیشرفت درد شده‌اید؟
- دقیقاً در کدام نقطه احساس درد می‌کنید؟ به نظرتان چه عاملی باعث شروع کمردرد می‌شود؟
- در بخشی از بدن احساس گزگز یا بی‌حسی می‌کنید؟
- در هیچ کدام از ماهیچه‌های بدن دچار حمله‌های ضعف شده‌اید؟
- تعادل‌تان چطور است؟ از نظر هماهنگی بدن مشکلی ندارید؟
- تا به حال دچار بی‌اختیاری مدفوع یا ادرار شده‌اید؟
- گرفتگی و خشکی گردن و ستون فقرات را تجربه کرده‌اید؟
- تا به حال در باسن یا لگن دچار درد شده‌اید یا درد انفجاری و تیر کشنده را در پشت پا تجربه کرده‌اید؟
درمان کمردرد
بسیاری از موارد کمردرد به درمان گسترده نیاز ندارد و داروهای مسکن بدون نسخه غالباً برای تسکین کمردرد کافی است.
درمان‌های جدی‌تر برای موارد شدیدتر کمردرد ضرورت می‌یابد که البته معمولاً تحت نظر پزشک انجام می‌شود.
درمان‌های خانگی
درمان‌های خانگی بسیاری وجود دارد که از گذشته تاکنون از آن‌ها برای تسکین کمردرد استفاده می‌شود. بهتر است پیش از امتحان کردن درمان‌های خانگی با پزشک معالج‌تان مشورت کنید.
گرما درمانی و سرما درمانی
کیسه یخ ناراحتی را تسکین می‌دهد و التهاب مراحل حاد کمردرد را برطرف می‌کند.
نکته: یخ را مستقیماً روی پوست نگذارید؛ یک حوله نازک یا گاز پانسمان را دور کیسه یخ بپیچید تا پوست‌تان آسیب نبیند.
کمپرس گرم نیز درد را پس از فروکش کردن التهاب تسکین می‌دهد. توصیه می‌کنیم سرما درمانی و گرما درمانی متناوب را امتحان کنید.
ورزش درمانی
ورزش حالت اندامی را اصلاح می‌کند و ماهیچه‌های کمر و شکم، موسوم به ماهیچه‌های مرکزی را تقویت می‌کند. توصیه می‌کنیم حتماً ورزش را برای درمان کمردرد امتحان کنید.
ورزش درمانی غالباً شامل موارد زیر می‌شود:
- بهبود حالت اندامی
- استفاده از تکنیک‌های مناسب برای بلند کردن اشیاء
- تقویت عضلات مرکزی
- کشش عضلات به منظور افزایش انعطاف‌پذیری
متخصص فیزیوتراپی روش صحیح انجام دادن حرکات ورزشی و اصلاحی را به شما آموزش می‌دهد تا بتوانید ورزش درمانی را در خانه ادامه بدهید.
روغن‌های اساسی
بر اساس پژوهش‌های انجام شده، پماد یا روغن اسطوخودوس (لوندر) تهیه شده با کپسایسین درد را کاهش می‌دهد.
کپسایسین ترکیبی در فلفل است که باعث تند شدن فلفل می‌شود. چون کپسایسین عصب‌های ناحیه دردناک را بی‌حس می‌کند، درد کمتر می‌شود.
نمک حمام
حمام آب داغ برای تسکین دادن ماهیچه‌های دردناک معجزه می‌کند، کافی است ماده‌ای مانند نمک اپسوم را هم به آب داغ اضافه کنید تا نتیجه بهتری بگیرید. بدن مواد معدنی موجود در نمک حمام را، که برای تسکین ماهیچه‌های دردناک مفید است، جذب می‌کند.
درمان دارویی
اکثر حمله‌های کمردرد را می‌توان با مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی مانند ایبوپروفن (مورتین) و ناپروکسن (الیو) تسکین داد.
مصرف داروهای مسکن یا ضددرد مانند استامینوفن (تایلنول) نیز مفید است، البته این داروها اثر ضدالتهابی ندارند.
اگر مشکل کلیوی یا زخم معده دارید، در مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن احتیاط کنید.
هرگز داروهای بدون نسخه را بدون مشورت با پزشک بیش از دوز توصیه شده مصرف نکنید، چون حتی مصرف نامناسب این داروها نیز می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی شود.
داروهای زیر نیز برای درمان کمردرد کاربرد دارد:
پمادهای موضعی
فرآورده‌های موضعی اثر فوق‌العاده‌ای برای تسکین کمردرد دارد. بسیاری از این فرآورده‌ها حاوی ترکیباتی مانند ایبوپروفن و لیدوکائین است؛ سودمندی این داروها در مقایسه با دارونماها ثابت شده است.
داروهای مخدر
داروهای مخدر یا اپیوئیدها داروهای قوی‌ای هستند که برای تسکین کمردردهای شدیدتر تجویز می‌شوند. این داروها از قبیل اکسی‌کدون (اکسی کانتین) و ترکیب استامینوفن و هیدروکودون (وی‌کدئین) بر سلول‌های مغز و بدن اثر می‌گذارند و درد را کاهش می‌دهند.
چون مصرف داروهای مخدر با خطر ایجاد وابستگی و اعتیاد همراه است، این داروها را باید با احتیاط مصرف کرد.
داروهای شل کننده ماهیچه‌ها
داروهای شل کننده ماهیچه‌ها نیز برای تسکین کمردرد، به ویژه کمردرد همراه با گرفتگی ماهیچه‌ها کاربرد دارد. این دسته از داروها با اثرگذاری بر سیستم عصبی مرکزی موجب کاهش درد می‌شوند.
داروهای ضدافسردگی
ضدافسردگی‌ها و داروهای دیگر گاهی اوقات به دلایل دیگری به جز کاربردهای اصلی تجویز می‌شوند؛ یکی از این دلایل تسکین کمردرد است.
اگر کمردرد شدید باشد، پزشک یک داروی ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای، به نام آمی‌تریپتیلین را تجویز می‌کند که بر بخش‌های مختلفی از واکنش درد متمرکز است. این داروی ضدافسردگی برای تسکین دردی که منشأ عصبی دارد، بهتر است.
تزریق استروئید
تزریق استروئید نیز برای کمردرد شدید توصیه می‌شود. البته اثر آمپول استروئید پس از حدوداً سه ماه از بین می‌رود.
درمان‌های مکمل
کایپروپراکتیک، استئوپاتی، ماساژ شیاتسو و طب سوزنی کمردرد را تسکین می‌دهند و آرامش را برای بیمار به ارمغان می‌آورند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست در زمینه ارزیابی، تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماری‌ها و ناتوانایی‌ها با استفاده از ابزار و تجهیزات فیزیکی تخصص دارد. فیزیوتراپیست با دانشی که در زمینه حرکت و عملکرد اندام‌ها دارد، توصیه‌های مفیدی به بیمار می‌کند و در غلبه بر اختلال‌های حرکتی به بیمار کمک می‌کند؛ این اختلال‌ها گاهی اوقات مادرزادی است و گاهی پیامد آسیب‌دیدگی، سانحه، بالا رفتن سن یا رویدادهای مهم است. درمان‌های معمول فیزیوتراپی به شرح زیر است:
- ورزش درمانی برای افزایش توانایی حرکتی و تقویت ماهیچه‌ها
- دستکاری و موبیلیزاسیون یا متحرک‌سازی مفصل برای کاهش درد و خشکی
- بازآموزی ماهیچه به منظور بهبود کنترل
- تکنیک‌های پاکسازی مجرای هوا و تمرین‌های تنفسی
- ماساژ یا موبیلیزاسیون بافت نرم
- آب درمانی
- استفاده از وسایل کمکی مانند عصای زیربغل، عصا، آتل و صندلی چرخدار
- استئوپاتی: استئوپاتی نوعی درمان دستی است که بر شناسایی ارتباط مهم بین ساختار بدن و چگونگی عملکرد آن متمرکز است. استئوپات بررسی می‌کند که اسکلت، مفصل‌ها، ماهیچه‌ها، عصب‌ها، گردش خون، بافت پیوندی و اندام‌های داخلی چگونه مانند یک واحد جامع عمل می‌کنند. استئوپات در درمان بیماری‌های استخوانی و ماهیچه‌ای تخصص دارد و با تکیه بر ارزیابی ماهرانه، قدرت تشخیص و طیف گسترده‌ای از تکنیک‌های درمان دستی می‌تواند انواع اختلال‌های عملکردی بدن را شناسایی کند. در درمان استئوپاتی در کنار موبیلیزاسیون بافت‌های نرم و مفصل‌های خاص از تکنیک‌هایی همچون کشش و ماساژ برای درمان عمومی بافت‌های نرم (ماهیچه، تاندون و رباط) بهره گرفته می‌شود.
- کایروپراکتیک: کایروپراکتیک بر قدرت بهبود دهندگی ذاتی بدن برای التیام دادن خود بدون استفاده از دارو یا انجام جراحی تأکید دارد. کایروپراکتیک بر رابطه بین ساختار (عمدتاً ساختار ستون فقرات) و عملکرد (عملکرد هماهنگ شده توسط سیستم عصبی) و اثر این رابطه بر حفظ و بازیابی سلامتی متمرکز است. کایروپراکتیک مدالیته‌ای بدون دارو و جراحی است که به تشخیص، مدیریت و پیشگیری از اختلال‌های مکانیکی سیستم ماهیچه‌ای ـ اسکلتی می‌پردازد و در این میان به اثر این اختلال‌ها بر عملکرد سیستم عصبی و سلامت عمومی توجه دارد.
- ماساژ شیاتسو: ماساژ شیاتسو به طب سنتی چین و ژاپن متعلق است و از دهه 1970 در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته است. شیاتسو در لغت به معنای “فشار انگشت” است و در واقع تکنیک این نوع ماساژ را توصیف می‌کند. متخصص با انگشتان شست، دست‌ها، آرنج‌ها، زانوها و پاها به نقاط فشاری بدن بیمار فشار می‌آورد. همچنین ماساژ شیاتسو بر کشش و چرخش دست و پا، مفصل‌ها و نقاط فشاری متمرکز است ـ در طب سنتی چین به نقاط فشاری مریدین گفته می‌شود. ماساژ شیاتسو فایده‌های بسیاری برای ذهن و بدن دارد. از جمله مزایای شیاتسو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
- بازیابی و حفظ انرژی بدن: این ویژگی برای افراد دچار خستگی شدید و مزمن و ضعف عمومی بسیار مفید است.
- بهبود گردش خون
- کاهش استرس، تنش، اضطراب و افسردگی
- تسکین سردرد
- تسریع بهبود پس از اسپرین و آسیب‌های مشابه
- تسکین درد ناشی از آرتریت
- کاهش مشکلات ناشی از خشکی گردن و شانه و کمردرد: شیاتسو به تسکین درد سیاتیک نیز کمک می‌کند.
- سرفه، سرماخوردگی و دیگر مشکلات سینوسی و تنفسی
- رفع بی‌خوابی
- کمک به درمان بیماری‌های گوناگونی مانند اختلال‌های گوارشی، مشکلات روده، ویار و مشکلات قاعدگی.
- طب سوزنی: متخصص طب سوزنی سوزن‌های ضدعفونی شده ظریفی را با هدف آزادسازی انرژی و تحریک جریان عادی چی (qi) در نقاط خاص طب سوزنی در امتداد مریدین‌ها فرو می‌کند. یافتن تعریفی واضح برای طب سوزنی دشوار است، با این حال اکثر توضیحات طب سوزنی را نوعی تکنیک درمانی یا التیام‌بخشی توصیف می‌کند که عملکردهای بدن را بهبود می‌دهد و از طریق تحریک کردن یا باز کردن “چی” یا جریان “انرژی” در امتداد گذرگاه‌های خاصی در بدن به نام مریدین (کانال‌های نامرئی) باعث شروع شدن فرایند خودالتیام‌بخشی طبیعی می‌شود. تصور می‌شود که جریان مداوم “چی” برای داشتن بدنی سالم و پیشگیری از بیماری ضروری است. چین خاستگاه طب سوزنی است و از طریق فرو کردن سوزن‌هایی ظریف در نقاط خاصی از بدن انجام می‌شود. طب سوزنی در ترشح مسکن‌های طبیعی یا همان اندورفین‌ها به بدن کمک می‌کند و بافت‌های ماهیچه‌ای و عصب‌ها را تحریک می‌کند.
همچنین متخصص طب سوزنی این نقاط خاص را با روشهای دیگری مانند ماکسی باسشن (فتیله‌گذاری)، بادکش، لیزردرمانی، تحریک با برق و ماساژ تحریک می‌کند تا جریان چی مجدداً در بدن برقرار شود.
- یوگا: یکی از موثرترین روش‌ها برای تسکین کمردرد است. یوگا درمانی است که از طریق تأثیرگذاری بر بدن موجب سلامت روان می‌شود؛ یوگا غالباً برای درمان کمردرد و رفع استرس ناشی از آن توصیه می‌شود. حرکت‌های مناسب یوگا بدن را آرام و تقویت می‌کند. اگر هر روز حتی چند دقیقه یوگا انجام بدهید، از وضعیت بدن‌تان آگاه‌تر می‌شوید. از طریق انجام دادن یوگا متوجه می‌شوید که در کدام نقطه بدن مشکل تنش و عدم تعادل دارید؛ از این آگاهی می‌توانید برای تعادل و هم‌ترازی بدن استفاده کنید. مزایای یوگا به شرح زیر است:
- یوگا قدرت، تعادل و انعطاف‌پذیری را افزایش می‌دهد.
- یوگا برای تسکین کمردرد مفید است.
- یوگا علائم آرتریت را برطرف می‌کند.
- یوگا برای سلامت قلب مفید است.
- یوگا آرام‌تان می‌کند و کمک می‌کند بهتر بخوابید.
- یوگا انرژی‌تان را بیشتر و خلق و خوی‌تان را بهتر می‌کند.
- یوگا برای مدیریت استرس مفید است.
- از طریق یوگا می‌توانید با گروهی حمایتی آشنا شوید.
- یوگا کمک‌تان می‌کند تا از خود بهتر مراقبت کنید.
جراحی
جراحی آخرین درمانی است که پزشکان آن را برای تسکین کمردرد توصیه می‌کنند و البته به ندرت برای درمان کمردرد ضرورت پیدا می‌کند. جراحی معمولاً برای ناهنجاری‌های ساختاری‌ای توصیه می‌شود که به درمان‌های غیرجراحی محافظه‌کارانه با دارو و فیزیوتراپی واکنش مطلوبی نشان نداده‌اند.
حرکت‌های ورزشی برای تسکین کمردرد
حرکات کششی ملایم و تمرین‌های ورزشی ساده برای تسکین کمردرد و پیشگیری از مشکلات آتی سودمند است. در این بخش چند حرکت را برای‌تان توضیح می‌دهیم. برای انجام دادن این حرکت‌ها به تجهیزات نیاز ندارید و در هر جایی که زمین صافی داشته باشد، می‌توانید آن‌ها را انجام بدهید. بهتر است از تشک یوگا استفاده کنید، هر چند داشتن تشک یوگا ضروری نیست.
حرکت پل
- روی زمین دراز بکشید، کف پاها را صاف روی زمین بگذارید و پاها را به عرض لگن باز کنید.
- دست‌ها را کنار بدن بگذارید و همان‌طور که کف پاها را روی زمین فشار می‌دهید، باسن را به آرامی آنقدر از روی زمین بلند کنید که خط صافی تشکیل شود. شانه‌ها را از روی زمین بلند نکنید.
- بدن را پایین بیاورید و یک دقیقه استراحت کنید.
- حرکت را 15 بار تکرار کنید.
- حرکت پل را در طول روز در سه نوبت 15 مرتبه‌ای انجام بدهید.
حرکت سوپرمن
- روی شکم دراز بکشید. بازوها را بالای سر بکشید و پاها را پشت سر دراز کنید.
- دست‌ها و پاها را به آرامی از روی زمین بلند کنید. در ابتدا دست‌ها و پاها را تقریباً 15 سانتی‌متر بالا ببرید و به تدریج که انجام دادن حرکت برای‌تان راحت‌تر شد، ارتفاع را بیشتر کنید.
- ناف را برای بلند کردن پاها و بازوها از روی زمین منقبض کنید. وقتی منقبض شدن کمر را حس کردید، حرکت را متوقف کنید. برای جلوگیری از کشیدگی گردن لازم است که سر را پایین نگه دارید و به زمین نگاه کنید.
- کشش را دو یا سه ثانیه حفظ کنید.
- به وضعیت اولیه برگردید و ماهیچه‌ها را شل کنید.
- این حرکت کششی را 10 ـ 12 بار تکرار کنید.
تسکین کمردرد با یوگا
یوگا علاوه بر این که روشی برای کاهش استرس است، برای تسکین دردهای ماهیچه‌ای نیز فوق‌العاده است. به علاوه بعضی حرکت‌های یوگا ماهیچه‌های مرکزی و کمر را قوی‌تر می‌کند و کشش مفیدی را به آن‌ها وارد می‌کند؛ به این ترتیب درد برطرف می‌شود و از مشکلات کمر در آینده جلوگیری می‌شود.
حرکت‌های یوگای زیر را هر روز به مدت چند دقیقه انجام بدهید. انجام دادن این حرکت‌ها برای تازه کارها ساده است، پس از مدتی می‌توانید حرکت‌های کششی سخت‌تری را امتحان کنید.
گربه ـ گاو
- چهار دست و پا روی زمین قرار بگیرید.
- دست‌ها باید دقیقاً زیر شانه‌ها و زانوها زیر مفصل‌های ران باشد. وزن‌تان را به طور مساوی روی چهار دست و پا توزیع کنید.
- عمل دم را به آرامی انجام بدهید و رو به بالا به دیوار روبه‌رو نگاه کنید. بگذارید شکم‌تان پایین به سمت تشک بیفتد.
- عمل بازدم را به آرامی انجام بدهید، چانه را به قفسه سینه بچسبانید، ناف را به سمت عقب و ستون فقرات بکشید و کمرتان را قوس بدهید.
- مرحله‌های 3 و 4 را مرتب، به مدت حداقل یک دقیقه تکرار کنید.
حرکت ابوالهول
- روی شکم بخوابید. پاها را پشت سر دراز کنید. کف دست‌ها را روی زمین زیر شانه‌ها بگذارید.
- ماهیچه‌های مرکزی، کمر و باسن را به کار بگیرید و بالاتنه را به کمک این ماهیچه‌ها به آرامی بالا ببرید. برای نگه داشتن بدن فقط از بازوها استفاده کنید.
- ماهیچه‌های کمر را برای حفظ کشش کمر به کار بگیرید و ناف را به سمت زمین فشار بدهید.
- کشش را به مدت دو تا سه دقیقه حفظ کنید.
- ماهیچه‌ها را شل کنید و به حالت اولیه برگردید.
- وقتی ماهیچه‌های‌تان قوی‌تر شد، می‌توانید زمان انجام حرکت را طولانی‌تر کنید، سعی کنید این زمان را به 5 دقیقه برسانید.
پیشگیری از کمردرد
رعایت توصیه‌های زیر برای تسکین کمردرد و پیشگیری از بروز کمردرد در آینده مفید است.
بار کمتری حمل کنید
با حمل کردن کیف سنگین و کیف لپ‌تاپ فشار و کشش مضاعفی را به گردن و ستون فقرات وارد می‌کنید. سعی کنید وسیله‌های غیرضروری را از کیف‌تان حذف کنید و از کیف‌هایی مانند کوله‌پشتی استفاده کنید که وزن را به طور یکنواخت‌تری توزیع می‌کند. اگر می‌توانید از کیف چرخدار استفاده کنید تا هیچ وزنی را به کمر تحمیل نکنید.
ماهیچه‌های مرکزی را به کار بگیرید
ماهیچه‌های داخل و دور شکم و کمر کمک می‌کند تا صاف بایستید و بنشینید و فعالیت‌های بدنی را انجام بدهید. به علاوه تقویت این ماهیچه‌ها احتمال درد، استرین و آسیب دیدن کمر را کاهش می‌دهد.
تمرین‌های مناسبی را با محوریت تقویت ماهیچه‌های مرکزی در برنامه ورزشی روزانه‌تان بگنجانید و این تمرین‌ها را حداقل هفته‌ای دو بار انجام بدهید.
حالت اندامی‌تان را اصلاح کنید
حالت اندامی نامناسب فشار و کشش غیرضروری‌ای را به ستون فقرات وارد می‌کند و به مرور زمان باعث درد و آسیب‌دیدگی می‌شود.
مدام به خودتان یادآوری کنید که باید شانه‌های گرد شده را عقب ببرید و صاف روی صندلی بنشینید.
کفش‌تان را عوض کنید
پوشیدن مداوم کفش پاشنه بلند به کمر آسیب می‌زند؛ پس حتی‌الامکان کفش پاشنه کوتاه راحت بپوشید. توصیه می‌کنیم پاشنه کفش‌تان حداکثر سه سانتی‌متر باشد.
نرمش‌های کششی را فراموش نکنید
اگر هر روز کارهای یکسانی انجام بدهید، ماهیچه‌های‌تان خسته و مستعد کشیدگی می‌شود. نرمش‌های کششی را به طور مرتب انجام بدهید تا گردش خون در این ماهیچه‌ها بهتر شود و خطر آسیب‌دیدگی و ابتلا به کمردرد کمتر شود.
پیش‌آگهی کمردرد
کمردرد مشکل شایعی است؛ به علاوه هرچه پیرتر شوید، احتمال این که دچار کمردرد شوید، بیشتر می‌شود. اکثر مردم کمردرد را در طول عمرشان تجربه می‌کنند. کمردرد درصد اندکی از بیماران مزمن می‌شود.
اکثر حمله‌های کمردرد با بهره‌گیری از درمان خانگی مناسب یا مصرف داروهای بدون نسخه برطرف می‌شود. با این حال گاهی باید برای تسکین کمردرد از طریق تزریق یا مصرف داروهای تجویزی به پزشک مراجعه کنید. جراحی به ندرت برای درمان کمردرد ضرورت می‌یابد.
خبر خوش برای افرادی که کمردرد را تجربه کرده‌اند و می‌خواهند از عود کمردرد در آینده جلوگیری کنند، این است که راهکارهای ساده‌ای برای پیشگیری از کمردرد وجود دارد. انجام دادن روزانه نرمش‌های کششی، یوگا و تمرین‌های ورزشی تقویت کننده ماهیچه‌های مرکزی و کمر را قوی‌تر و مقاوم‌تر می‌کند.
